Zamki polskie

Zamki polskie - zamek Besiekiery: historia, architektura, lokalizacja, zdjęcia

 

ZAMEK BESIEKIERY


Zamek w Bolkowie

Ruiny wczesnobarokowej rezydencji powstałej po przebudowie późnogotyckiego zamku rycerskiego. Położone w Kotlinie Kolskiej, w małej wiosce – Besiekiery, na północ od Grabowa. Znajdują się na północno-zachodnim krańcu wsi. Stanowią przykład budowli o wyraźnie zaznaczonych lecz dość ograniczonych walorach obronnych, położonej na terenie nizinnym, pozbawionym naturalnej osłony.

Pierwsze założenie obronne – gotycki zamek powstało na przełomie XV i XVI wieku lub dopiero w wieku XVI. Za fundatora zamku uważa się jednego z dwóch stolników brzeskich: Mikołaja Sokołowskiego z Wrzącej koło Konina pełniącego funkcje kasztelana dobrzyńskiego lub Wojciecha Sokołowskiego.
Zamek stanął na niewielkim sztucznym kopcu oblanym wodami sztucznie wykopanego stawu, uzyskując w ten sposób obronę w postaci fosy. Pierwotne założenie składało się z dużego domu mieszkalnego, otoczonego z trzech stron murem obwodowym. Jednotraktowy budynek mieszkalny, założony na planie prostokąta o wymiarach 38*13 metrów, miał dwie lub trzy kondygnacje mieszkalne z wysokim parterem i był prawdopodobnie już częściowo podpiwniczony. Zajmował całą północną część założenia obronnego. Wjazd na zamek usytuowany był w południowym murze kurtynowym i prowadził przez budynek bramny wysunięty przed lico muru obwodowego. Budynek ten założony był na planie kwadratu o długości boku 12 metrów. Do zamku prowadził most zwodzony nad sztuczną fosą. Całość fortyfikacji założono na planie niezbyt regularnego czworoboku o wymiarach 38-40 metrów. Posadowiono na fundamencie z kamieni narzutowych a za budulec posłużyła cegła.. Niewielkie rozmiary nasypu powodowały podchodzenie wody z fosy praktycznie pod same mury zamku.

Na przełomie wieków XVI i XVII zamek nabył drogą kupna od Krzysztofa Sokołowskiego kardynał i biskup warmiński Andrzej Batory. Za jego czasów w roku 1597 dokonano pierwszej przebudowy zamku. Po śmierci Batorego zamek zamieszkiwany był przez Zofię Batorównę i Jerzego Rakoczego.
W połowie XVII wieku zamek przeszedł na własność kasztelana i wojewody brzesko-kujawskiego – Jerzego Szymona Szczawińskiego herbu Prawdzic. Z jego inicjatywy nastąpiła znaczna rozbudowa i modernizacja zamku zakończona w 1653 roku. W wyniku szeroko zakrojonych prac:
- poszerzono kopiec ziemny tak, że wody fosy już nie dochodziły pod same mury zamku,
- częściowo przebudowano budynek mieszkalny – wymieniając stropy na lżejsze, powiększając otwory okienne, ozdabiając elewację kamieniarką, pokrywając ściany tynkami i częściowo zmieniając układ wnętrz,
- dokonano ośmiokątnej nadbudowy budynku bramnego powyżej drugiej kondygnacji w wyniku czego budynek ten został przekształcony w wieżę bramną,
- wzniesiono niskie budynki pomocnicze po obu stronach wieży bramnej w części południowej dziedzińca,
- dostawiono piętrowe krużganki arkadowe do muru kurtynowego po stronie wschodniej i zachodniej –prowadząc trakt komunikacyjny łączący pierwsze piętro głównego domu mieszkalnego z budynkami pomocniczymi i wieżą bramną,
- wybudowano kaplicę w wieży bramnej.

Ostatecznie główny budynek mieszkalny posiadał po cztery komnaty – trzy prostokątne i czwartą kwadratową na każdej kondygnacji. Całość założenia otrzymała wygląd rezydencjonalny i wykończenia w stylu wczesnobarokowym. Po ukończeniu rozbudowy umieszczono na zamku dwie tablice fundacyjne w latach 1650 i 1653. Jedną z nich umieszczono na elewacji domu mieszkalnego a drugą na wieży bramnej.

Zamek w BesiekierachNiestety kres świetności rezydencji przyniosła druga połowa XVII wieku. Wojny ze Szwedami i konflikty wewnętrzne oraz epidemie doprowadziły do powszechnego zubożenia społeczeństwa. Kolejnych poważnych zniszczeń dokonał pożar w 1731 roku. Próby odbudowy połączonej z niewielką przebudową podjęli się Gajewscy. Jednakże ze względu na zły stan budynku zmuszeni byli do rozebrania górnej kondygnacji budynku mieszkalnego.
Na początku XIX wieku zamek został opuszczony. Przez jakiś czas, kryty już strzechą budynek mieszkalny pełnił jeszcze funkcje gospodarcze. Dalszych zniszczeń obiektu dokonała okoliczna ludność w trakcie rozbiórki w celu pozyskania materiału budowlanego.

Pierwszej inwentaryzacji pozostałych resztek założenia dokonał mierniczy L. Beitlner. W latach 1963 i 1971 w ruinach zamku prowadzone były badania archeologiczne pod kierownictwem T. Poklewskiego połączone z zabezpieczeniem obiektu w postaci trwałej ruiny.

Do chwili obecnej zachowały się ruiny domu mieszkalnego do wysokości piętra z widocznymi pozostałościami podziałów wewnętrznych i fragmentami otworów okiennych z zachowaną oryginalną dekoracją. Z wieży bramnej pozostał fragment zachodniej ściany wysokości osiemnastu metrów z reliktami barokowych dekoracji. Całość otoczona jest w znacznym stopniu zachowanymi murami obwodowymi.

Obecnie w obiekcie prowadzone są sondażowe badania archeologiczne połączone z zabezpieczeniem ruin.

J.A.K 2007-06-18

 

zamek w Besiekierach
strona zoptymalizowana dla rozdzielczości 1024 x 768, 1366 x 768

przy niższej rozdzielczości obrazy z galerii zalecamy otwierać w nowym oknie

www.zamkipolskie.net.pl

 
 
 

BESIEKIERY


.: opis

.: lokalizacja

.: w pobliżu

.: galeria

.: legendy

.: tapety

 



napisz do nas

napisz do nas