ZAMEK W SZCZYTNIE

Ruiny zamku krzyżackiego z końca XIV wieku.

W 1350 roku na przesmyku między jeziorami Małym i Wielkim na miejscu pruskiego grodziska Krzyżacy wznieśli drewniano-ziemną strażnicę otoczoną wałem i fosą, którą niespełna 20 lat później Litwini pod wodzą księcia Kiejstuta spalili. Na jej miejscu Krzyżacy wznieśli murowany zamek na planie kwadratu. po południowo-wschodniej stronie znajdowało się przedzamcza oddzielone od zamku murem obronnym w którym znajdowała się brama. Całość otaczały mury obronne z czterema wieżami w narożnikach oraz fosa. Zamek należał do komturstwa elbląskiego i był siedzibą prokuratorów.

Po likwidacji zakonu w 1525 roku, na zamku rezydował starosta książęcy. Służył też on za kwaterę w trakcie polowań księcia Albrechta oraz jego następców. W XVII wieku opustoszał, a w kolejnym stuleciu zaczął popadać w ruinę. Rozebrano wieżę i mury wraz z basztami. W lI-giej połowie XVIII wieku rozebrano północno-wschodnie skrzydło zamku, oraz górne kondygnacje pozostałych skrzydeł i zasypano fosę południową.

Rozbiórki kontynuowano w następnym stuleciu. W latach 30-tych XX wieku, w trakcie budowy nowego ratusza, rozebrano przedzamcze. Z zamku zachowała się wysoka wieża zwana „Wieżą Juranda”, część zabudowy przedzamcza i fosa.

W roku 1924 i 1969 przeprowadzono prace badawcze i konserwatorskie. Szerzej zakrojone prace podjęto w XXI wieku. Rewitalizację ruin zakończono w czerwcu 2021 roku. Zyskały one fosę, odkryto przy okazji prac piwniczki, krużganki, karcer. Wydobyto pozostałości murów, powstało szklane zadaszenie.

M.K. 2023-09-15