ZAMEK W RESZLU

Zamek biskupów warmińskich z II połowy XIV wieku.

Drewniana strażnica w zakolu rzeki Sajny wzniesiona przez Krzyżaków wzmiankowana jest już w 1241 roku. Powstała ona prawdopodobnie na miejscu wcześniejszego pruskiego grodu. W drugiej połowie XIII wieku Zakon przekazał Reszel biskupom warmińskim rezydującym w Lidzbarku Warmińskim. Obok strażnicy zaczęła rozwijać się osada która w roku 1337 otrzymała prawa miejskie.

Budowę murowanego zamku rozpoczął biskup Jan I z Miśni około 1350 roku. Prace kontynuował jego następcy aż do roku 1400. Zamek wzniesiono na planie czworoboku o wymiarach 43x45 metrów. Pierwszy został wzniesiony trzykondygnacyjny budynek wschodni a z pozostałych stron otoczono dziedziniec murem. W narożniku północno-zachodnim wzniesiono potężną cylindryczną wieżę postawioną na kwadratowym cokole. W kolejnych latach wieża była podwyższana. W międzyczasie rozpoczęto budowę murów miejskich, które zostały połączone z zamkiem. Przed końcem XIV stulecia wybudowano skrzydło południowe i rozbudowana została brama wjazdowa.

W XV wieku zamek otoczono murem zewnętrznym z trzema cylindrycznymi basztami. Kolejna przebudowa nastąpiła w latach 1505-33 i miała na celu dostosowanie umocnień zamku do użycia broni palnej. Pod koniec XVI wieku przebudowy uczyniły z warowni wygodną rezydencję.

Zamek, jak wiele innych, został zniszczony w czasie wojen polsko-szwedzkich i nie odzyskał już dawnej świetności. Po pierwszym rozbiorze Polski w zamku utworzono więzienie. Dwa następujące po sobie w krótkim czasie pożary na początku XIX wieku zniszczyły większość budowli.

W latach 20-tych XIX ocalałe skrzydła obniżono do wysokości murów kurtynowych. Zamurowano lub przekształcono wiele otworów okiennych i drzwiowych. Rozebrano do końca mury obronne, bramę wjazdową i basztę w narożniku północno-zachodnim. Zeszpeciło to architekturę założenia, które w tej formie pozostaje do dziś.

Prace rekonstrukcyjne rozpoczęto w okresie międzywojennym XX wieku. Kolejne prace podjęto w 1976 roku i od 1985 roku zamek jest użytkowany. Mieści się w nim galeria sztuki oraz dom pracy twórczej. Od roku 2001, po kolejnej renowacji, z funkcjonują tu hotel z restauracją i barem, galeria sztuki i muzeum.

M.K. 2023-04-12