CZARNY BÓR - RUINY ZAMKU LUBNO
Ruiny niewielkiego XIV-wiecznego zamku położone wśród podmokłych łąk, na sztucznej
wysepce w obrębie starorzecza rzeki Łask, na północno-zachodnim skraju wsi
Czarny Bór.
Brak danych dotyczących
powstania pierwszego założenia obronnego w tym miejscu. Pośrednio dane źródłowe
wskazują na istnienie jakiś fortyfikacji już w wieku XII, prawdopodobnie
związanych ze zbójecką działalnością na szlaku handlowym z Czech. W każdym razie
w pierwszej połowie wieku XIV ziemie te stanowiły własność prywatną nadal
zajmowaną przez rycerzy trudniących się zbójeckim procederem. Zgodnie z
dzisiejszym stanem wiedzy nie można stwierdzić czy owe fortyfikacje miały
wyłącznie charakter drewniano-ziemny, czy może posiadały już jakieś elementy
murowane. Być może z tego okresu pochodzi –najstarsza część przyszłego zamku,
tj. cylindryczna murowana wieża.
W roku 1355 ówczesny książę
świdnicko-jaworski Bolko II Mały zdobył i zajął fortyfikacje w Czarnym Borze.
Prawdopodobnie to z jego inicjatywy powstał pierwszy zamek murowany (nazywany w
materiałach źródłowych Liebenau lub Castrum Schwarzwaldau). I tym razem pełnił
funkcję strażnicy na szlaku handlowym.
Ze względu na umiejscowienie zamku na podmokłym, zalewowym terenie, przed
rozpoczęciem budowy konieczne było wykonanie kwadratowego nasypu ziemnego
podnoszącego teren pod zabudowę. Niewielkie rozmiary nasypu – długość boku 23
metry świadczą o niewielkich rozmiarach założenia obronnego. Prawdopodobnie było
to regularne założenie typu kasztelowego składające się z czworoboku murów
obwodowych z budynkami usytuowanymi przy murze zachodnim i północnym oraz
cylindryczną wieżą ostatecznej obrony w południowo-wschodnim narożniku. Całość
założenia otoczona była podwójnym pasem fos, przedzielonych wałem wzmocnionym
murem. Po stronie południowej i zachodniej usytuowane były dwie groble – co może
sugerować umieszczenie tam wjazdu na zamek. Za materiał do budowy zamku
posłużyły kamienie z porfiru (skał wulkanicznych).
Przed rokiem 1374 książę Bolko II przekazał zamek braciom Hackeborn. Od tej
pory zamek pozostawał w rękach rodów rycerskich, stanowiąc własność kolejno
Nickela Boltze, braci Seylitz, Puta von Tschastalowitza aż wreszcie trafił w
roku 1369 na własność Hermanna von Czetriztza – rycerza dworu księżnej
Agnieszki.
W roku 1437 zamek został zniszczony przez oddziały wojsk wrocławskich w odwecie
za sprzyjanie właściciela zamku husytom oraz splądrowanie i zniszczenie
pobliskiego opactwa cystersów w Krzeszowie. Odbudowany przez Czetritzów zamek
ponownie został zniszczony przez wojska miast śląskich w roku 1509 za naruszenie
warunków uprzednio zawartego pokoju. Po tym zdarzeniu zamek nie został już
odbudowany choć był prawdopodobnie jeszcze częściowo użytkowany.
Około roku 1600 Czetritzowie postawili nowy renesansowy dwór na prawym brzegu
rzeki Lesk i tam przenieśli swoją siedzibę. Natomiast zamek pozostający już w
ruinie został podpalony i ostatecznie zniszczony w roku 1755 i od tej pory
pozostaje w ruinie.
Do chwili obecnej zachowały
się tylko niewielkie pozostałości założenia obronnego. Widoczne są resztki
cylindrycznej wieży zachowane do wysokości 12 metrów, niewielkie fragmenty murów
z przysypaną piwnicą, relikty czworoboku murów obwodowych. Można także odnaleźć
zarysy fos, wału i kwadratowego kopca na którym stał zamek.
Odwiedzony w 2003 r.
J.A.K. 2007-10-15
|