ZAMEK RAJSKO (Zapusta)

Sztuczne ruiny z XIX wieku położone na prawym brzegu Kwisy, na granitowo-gnejsowym wzniesieniu, stromo opadającym w stronę rzeki, opodal wsi Zamczysko.
W miejscu tym pierwotnie istniała kamienna warownia zbudowana w XIII wieku prawdopodobnie przez Bolka I Surowego, strzegąca granicy śląsko-łużyckiej, reprezentująca typ zamku skarpowego, wchodząca w skład systemu obronnego okręgu Kwisy.
W czasie wojen husyckich w 1431 roku podczas zbrojnej wyprawy na Dolne Łużyce zamek został zdobyty i częściowo zniszczony przez husytów. Od tej pory aż do XIX wieku pozostawał w ruinie. W 1863 roku przeszedł na własność barona Minutoli, który w latach 1875-1878 odbudował i zrekonstruował zamek wykorzystując istniejące, oryginalne detale kamiennych sklepień. W odbudowanym zamku zgromadził pokaźną kolekcję obrazów, szkła weneckiego i śląskiego, ceramiki : rzymskiej, greckiej, egipskiej i etruskiej, militariów, numizmatów i mebli z różnych epok. Część tej kolekcji zaginęła w niewyjaśnionych okolicznościach po I wojnie światowej a reszta została przeniesiona do pałacu w Biedrzychowicach.
Potem zamek pozostawał w dzierżawie Lubańskiego Towarzystwa Schronisk Młodzieżowych. Dokonano wtedy kolejnej przebudowy i rekonstrukcji adoptując na schronisko młodzieżowe.
Po 1945 roku obiekt został zniszczony i rozgrabiony i od tej pory pozostaje w ruinie. Obecnie stanowi własność prywatną ale jest udostępniony do zwiedzania.
Do chwili obecnej zachowały się : zrekonstruowana wieża z małym tarasem widokowym, brama wjazdowa oraz resztki murów.

To jest zalążek opracowania.

J.A.K 03.2004

* opis skrótowy - do uzupełnienia