Strona głowna zamku Książ - kliknij jeśli nie widzisz menu po bokach

ZAMEK KSIĄŻ


Obecnie możnowładcza rezydencja, najokazalsza na ziemiach słowiańskich adaptacja średniowiecznego zamku. Zbudowana na wysokim cyplu skalnym (395 m.), ponad głębokim na około 100 m wąwozem rzeki Pełcznicy.
Pierwotnie gród warowny o umocnieniach drewniano-ziemnych zniszczony w 1263 roku przez króla Przemysła II Otokara.
Murowana z kamienia warownia powstała w latach 1288-1292 z inicjatywy Bolka I księcia świdnicko-jaworskiego jako strażnica graniczna strzegąca szlaku handlowego z Czech na Śląsk. Po przeniesieniu siedziby książęcej z Lwówka do Książa wzrosło jej znaczenie, odtąd nazywana "Książęcą Górą". Gotyckie założenie składało się z wydłużonego, nieregularnego, domu mieszkalnego z 30 metrową kamienną wieżą usytuowaną przy bramie wjazdowej.
Warownia znacznie rozbudowana przez Księcia Bolka II Małego. Po jego śmierci przeszła w ręce korony czeskiej z dożywotnim prawem księżnej Agnieszki do dysponowania majątkiem byłego męża. W 1392 roku zamek otrzymał wraz z prawem dziedziczenia Wacław II Luksemburski. Potem przechodzi w ręce kolejnych rodów rycerskich. 
W czasie wojen husyckich niejednokrotnie stanowił bazę wypadową dla husytów. W 1427 roku uległ częściowemu zniszczeniu, odbudowany w 1445 r. przez Hermana von Czettritza Młodszego. W 1465 roku przeszedł ponownie pod władanie czeskie - króla Jerzego z Podiebradu. Sprzedany stanowił własność kolejnych, różnych rodów Śląskich w tym także trudniących się rabunkiem. W 1482 roku przejęty przez króla węgierskiego Macieja Korwina. W latach 1483-90 rozbudowany, powstało wtedy tzw. "Skrzydło Macieja", fragmenty murów zamykających Czarny Dziedziniec oraz prawdopodobnie nadbudowa ośmioboczna wieży do wysokości około 45 m. 
Po śmierci Macieja Korwina przeszedł ponownie pod panowanie czeskie - w tym czasie królem Czech był Władysław Jagiellończyk. Potem stanowił własność lenną kolejnych rodów śląskich a od 1509 roku w posiadaniu rodziny Hochbergów. Hochbergowie w latach 1548-1555 przeprowadzili modernizację i przebudowę zamku na renesansową rezydencje magnacką.
W trakcie wojny trzydziestoletniej wielokrotnie zdobyty i niszczony na przemian przez wojska szwedzkie i cesarskie. Zniszczone podczas walk umocnienia, wały i mury przekształcono w 1648 roku na tarasy ogrodowe w stylu francuskim. W drugiej połowie XVII wieku zamek rozbudowano w stylu barokowym. Powstało wówczas skrzydło północno-zachodnie. Kolejna przebudowa w pierwszej połowie XVIII wieku przekształca zamek w piękną, barokową rezydencję. Od frontu dobudowano budynek z salą balową zwaną Salą Maksymiliana, wzniesiono nową bramę wjazdową wraz z przylegającymi oficynami oraz upiększono ogrody. Z tego okresu pochodzą także salony: barokowy, muzyczny, chiński, czerwony, zielony i biały oraz Pawilon Letni.
W trakcie wojen śląskich (1740-1763) rezydencja ucierpiała na skutek przemarszów różnych wojsk, a w trakcie wojny siedmioletniej na stanowiła kwaterę główną generalicji pruskiej i austriackiej.
XIX wiek - okres Wiosny Ludów - przyniósł bunt chłopów i tkaczy, którzy ograbili zamek. Bunt został szybko zlikwidowany przez wojsko. 
Na początku XX wieku kolejna przebudowa, powstało wówczas monumentalne skrzydło południowo-zachodnie z potężnymi wieżami w narożach, przebudowano też wieże zamkową.
W 1938 roku konfiskata zamku i zajęcie rezydencji przez nazistów. Od 1941 roku przebudowa zamku w stylu "narodowo-socjalistycznym" i przystosowywanie na przyszłą siedzibę Hitlera. Niesie to ze sobą postępującą dewastację wnętrz pałacowych. Pod zamkiem w skale wykuto wówczas liczne tunele, szyby i komory. 
Kolejnej dewastacji i grabieży dokonały stacjonujące na zamku w pierwszych miesiącach po zakończeniu wojny wojska radzieckie. Od 1956 roku na zamku rozpoczęto prace zabezpieczające i konserwatorskie, które trwały do lat 90-tych.Obecnie na zamku mieszczą się muzeum, restauracja i hotel, prezentowana jest wystawa ceramiki artystycznej i porcelany użytkowej oraz ma swoją siedzibę Bractwo Rycerskie.
Dzisiejsza rezydencja możnowładcza posiada ponad 300 pomieszczeń i przekracza 150 tyś. metrów sześciennych kubatury. Główny korpus zamku składa się z czterech skrzydeł otaczających tzw. Czarny Dziedziniec oraz górującej nad zamkiem wieży zbudowanej jeszcze za Bolka I.

 

To jest zalążek opracowania.

J.A.K. 04.2004

 

 

 

 

* opis skrótowy - do uzupełnienia