Strona główna twierdzy - kliknij jeśli nie widzisz linków po bokach

TWIERDZA SREBRNA GÓRA


Twierdza powstała na zlecenie Fryderyka II po opanowaniu Dolnego Śląska przez Prusy. Jej zadaniem było umocnienie granicy nowo poszerzonego państwa. Weszła w skład całego systemu twierdz zabezpieczających wschodnią granicę. 
W kwietniu 1765 roku po zatwierdzeniu projektu budowy oraz kosztorysu ruszyły prace budowlane. W celu pozyskania materiałów i surowców do budowy uruchomiono w pobliżu cegielnię, tartak i kamieniołomy. Niezależnie od miejscowych złóż kamienia eksploatowane były też kamieniołomy w Radkowie i Czerwienicach. Zobowiązano edyktem królewskim ludność okoliczną do czynnego udziału w budowie.
Prace postępowały w bardzo szybkim tempie. W ciągu trzech pierwszych lat wzniesiono centralną część fortecy - tzw. Donjon. W następnej kolejności powstał Fort Rogowy połączony z Donjonem krytą drogą oraz fort Ostróg. Równolegle wzniesiono : koszary, pomieszczenia dla oficerów, magazyny, zbrojownie, lazaret, kuchnię oraz wiele innych budynków i pomieszczeń towarzyszących. W tym czasie rozpoczęto także budowę umocnień na sąsiednich wzgórzach. 
Ostatecznie Donjon otoczono pierścieniem siedmiu bastionów. W ich skład wchodziły :
- tzw. bastion miejski - z 6 działami i 3 platformami
- Bastion Gwiaździsty - wysunięty na południe z 8 działami
- Bastion Kawaler - z 8 działami oraz laboratorium i zbrojownią w kazamatach
- Bastion Nowowiejski - z 11 działami
- Bastion Górny - z 14 działami umieszczonymi na wałach, 4 pomieszczeniami strzeleckimi, 6 kazamatami z obsadą 8 oficerów i 70 żołnierzy
- Bastion Kleszczowy -broniący odcinka północnego z 20 działami na wałach, 6 pomieszczeniami strzeleckimi, 8 kazamatami 
- Bastion Dolny - broniący (wraz z Bastionem Górnym) dostępu do bram wjazdowych Donjonu mieszczący stajnie kawalerii fortecznej 

Ciekawostki:

Srebrnogórska twierdza aspiruje do miana największej górskiej twierdzy w Europie

Zapleczem Donjonu były tzw. Kazamaty Galerii Przeciwstokowej. Tu umieszczono: browar, piekarnię, dwa lazarety oraz warsztaty rzemieślnicze a także dwie studnie.
Fort Rogowy - do obrony zachodniej flanki Donjonu z 14 działami ustawionymi na wałach, 6 pomieszczeniami strzeleckimi i 12 kazamatami z obsadą 6 oficerów i 200 żołnierzy. Fort samowystarczalny pod względem zaopatrzenia w amunicję, żywność i wodę (posiadał studnię głębokości 81 m.). Wzmocniony od strony zachodniej rawelinem i lunetą z 3 działami i 2 kazamatami oraz obsadą 1 oficera i 5 żołnierzy. Powstał w latach 1768-1771. Częściowo zniszczony w 1869 roku w czasie prób strzeleckich przy testowaniu armat oraz materiałów kruszących nowej generacji. W 1930 roku w forcie urządzono ośrodek wypoczynkowy dla policji wrocławskiej.
Fort Ostróg - jako jedyny zbudowany po przeciwnej stronie Przełęczy Srebrnej do ryglowania drogi biegnącej przez przełęcz. Dysponował 33 działami na stanowiskach artyleryjskich,19 kazamatami, 12 pomieszczeniami strzeleckimi z obsadą 8 oficerów i 315 żołnierzy. Wyposażony w oddzielną studnię o głębokości 84 m. 

Twierdza Srebrna Góra została wpisana do rejestru zabytków decyzją nr 861 z dnia 14.04.1961 r. a Rozporządzeniem Prezydenta RP z dnia 14 kwietnia 2004 roku została uznana za Pomnik historii

Fort Wysoka Skała-do obrony wschodniej flanki Donjonu z 10 kazamatami i 14 pomieszczeniami strzeleckimi z obsadą 6 oficerów i 115 żołnierzy. Fort posiadał własne magazyny i studnię głębokości 69 m. Zbudowany w latach 1768-1771.Przeszedł remont w latach 1926-1928 po czym został przekształcony w ośrodek wypoczynkowy dla ząbkowickiej policji.
Umocnienia w rejonie Chochołów - samodzielna struktura obronna w której skład wchodziły:
- Bateria Kazamatowa z 15 działami, w tym 7 w kazamatach oraz obsadą 6 oficerów i 70 żołnierzy
- Kazamata Studzienna 
- Kazamata Zameczek 
- Reduta Skrzydłowa
- Bateria Tarasowa 
- Fort Chochoł Mały z 10 działami, 6 kazamatami,2 pomieszczeniami strzeleckimi z obsadą 4 oficerów i 90 żołnierzy; wyposażony we własną studnię głębokości 24 m. Osłonięty od str. Doliny Chłopiny niewielkim punktem oporu -Flesz wyposażonym w 5 dział na wałach, obsługiwanych przez 20 żołnierzy i 1 oficera 
Obiekt uzależniony od dostaw żywności, wody i amunicji. 
Chochoł Duży - najwyższe wzniesienie (740 m )- ufortyfikowany w latach 1770-1777. Częściowo zniszczony i zdobyty przez Francuzów w 1807 roku podczas wojny francusko -pruskiej.
Ostatecznie cały kompleks srebrnogórskiej twierdzy mógł pomieścić 3756 żołnierzy oraz ogromne zapasy żywności, opału, amunicji i wszelakiego innego, niezbędnego sprzętu. Posiadał na wyposażeniu 264 działa oraz 6200 karabinów w zbrojowni fortecznej. Część pomieszczeń wykutych było bezpośrednio w skale, tworząc ciągi wielu skomplikowanych chodników, korytarzy, sztolni, piwnic i innych tajemniczych pomieszczeń, nieznanego pochodzenia, rozmieszczonych na różnych poziomach. Czyniło to twierdze - praktycznie nie do zdobycia.

Krążą opowieści o skarbach ukrytych przez hitlerowców w podziemiach twierdzy. W 1995 roku odnaleziono za pomocą georadaru dwie sporej wielkości, dobrze zamaskowane komory podziemne, zbudowane prawdopodobnie podczas II wojny światowej.

W swojej historii twierdza była oblegana tylko jeden raz w 1807 roku podczas wojny francusko-pruskiej. Po jednodniowym oblężeniu przyszło zawiadomienie o zwieszeniu broni i rozejmie. W trakcie ataku zniszczone zostały umocnienia Wielkiego Chochoła. Podczas wojen napoleońskich stanowiła jedyny punkt oporu, którego nie udało się zmusić do kapitulacji.
Szybko utraciła swoje znaczenie militarne ze względu na zmianę technik wojennych i szybkie doskonalenie się broni artyleryjskiej. Nie bez znaczenia były też błędy techniczne w budowie powodujące ogólne i systematyczne zawilgacanie kazamat, magazynów i pomieszczeń w których przebywała załoga. W 1867 roku wydano decyzje o rozbrojeniu twierdzy.
W latach 1830-1848 stanowiła więzienie, gdzie przetrzymywano więźniów politycznych. A w czasie II wojny światowej w twierdzy znajdował się obóz jeniecki dla oficerów - Oflag VIII B. Od 1965 roku patronat nad twierdzą przejął Związek Harcerstwa Polskiego tworząc tu ośrodek szkoleniowo-wypoczynkowy. W 1973 r. utworzono muzeum broni ciężkiej, będącej na wyposażeniu polskiej armii podczas II wojny światowej. 
Obecnie obiekt dzierżawiony przez osobę prywatną.

J.A.K